Cardano, katmanlı bir mimari aracılığıyla güvenlik üzerine yoğunlaşan Ethereum‘a benzer akıllı bir sözleşme platformudur. Bilim felsefesinden yararlanılan ve hakemli akademik araştırmalar üzerine kurulan ilk blockchain projesidir.
Yaratıcı ekip hem son kullanıcıları hem de regülatörleri akılda tutarak Cardano’yu inşa ediyor. Blockchain teknolojisinin temelindeki mahremiyeti ve merkeziyet ilkelerini düzenleme ihtiyacını dengeleyen ortak bir zemin bulmaya çalışıyorlar.
Platform aynı zamanda yüksek hata toleransı olan bir programlama dili olan Haskell‘i benzersiz şekilde kullanıyor. Blockchaine dayalı sistemlerin nispeten bilinmeyen geleceği ve karmaşıklığı ile projelere esneklik kazandırmak önemlidir. Bir sistemin aylar hatta yıllar içinde ne olabileceğini bilmek neredeyse imkânsız, bu yüzden Haskell gibi belirli bir hata payı olanağı sağlayan sağlam bir dile sahip olmak ayrıca önem kazanıyor.
Diğer bazı kripto projelerinin aksine bu projenin ekibinin amacı, tüm finansal sistemi elden geçirmek değil. Amaçları, özellikle gelişmekte olan dünyaya uyarlanmak üzere nispeten pahalı bankacılık sistemleri kullanan yerlerde işlemler için blockchain teknolojisinin kullanılmasını sağlamak.
Cardano nasıl çalışır?
Cardano, hesap değerlerinin muhasebesinin bir hesaptan diğerine taşınmasını birbirinden ayıran iki katmanda geliştirmektedir. Bu ayrıştırma, platform üzerinde yazılan akıllı sözleşmelerin daha esnek olmasını sağlar.
İşletmeler, bu sözleşmenin tasarımını, mahremiyetini ve uygulanmasını kendi özel kullanımlarına daha mükemmel şekilde uyacak şekilde kullanmak için bu ayrımdan yararlanabilirler.
Cardano Yerleştirme Katmanı (CSL)
CSL, denge katmanı gibi davranır ve platformun ilk katmanıdır. Bitcoin’e bir iyileştirme olarak oluşturulan bu katman Aggelos Kiayias “Ouroboros:A Provably Secure Proof of Stake Blockchain Protocol” isimli katmandan oluşturulmuş bir crypto para birimidir.
CSL, yeni bloklar üretmek ve işlemleri onaylamak için “proof-of-stake consensus” algoritması kullanır.
CSL’nin yol haritası şöyledir:
- İki set küçük program – makro (scripting language) dili
- Değerleri taşımak için bie set
- yer paylaşımı koruma desteğini geliştirmek için ayarlanmış bir set
- Diğer defterlere bağlamak için sidechainler
- Kuantuma dayanıklı imzalar da dahil olmak üzere çoklu imza türleri
- Birden fazla kullanıcı tarafından yayınlanan değerler
- Daha fazla kullanıcı katıldığında sistemin yeteneklerinin arttığı ölçeklenebilirlik
Cardano Hesaplama Katmanı (CCL)
CCL, platformun ikinci katmanı olup, işlemlerin neden gerçekleştiğiyle ilgili bilgi içerir.
Hesaplama katmanı CSL’den ayrıldığından, CCL’nin farklı kullanıcıları işlemleri değerlendirirken farklı kurallar oluşturabilir.
Örneğin, AML / KYC verilerini içermeyen tüm işlemleri dışarıda bırakan izinli bir defter yazabilirisiniz – bu, blockchain düzenlemesi artmaya devam ederken daha önemli hale gelecek bir durumdur.
Ekip, CCL üzerinde akıllı sözleşmeler geliştirmek için kullanılacak yeni bir programlama dili yaratıyor; Plutus. CCL, platformda düşük güvence uygulamaları için Ethereum akıllı sözleşmelerinin arkasındaki dil olan Solidarity’yi de desteklemektedir.
Geliştiricilere yardımcı olmak için, Cardano ayrıca dApp projelerinde kullanılabilecek bir Plutus kod referans kütüphanesini de içerecektir. Bunun ötesinde ekip, kodu doğrulamak ve kod güvencesi geliştirmek amacıyla bir takım araçlar oluşturuyor.
KMZ Sidechains
Cardano, sidechainleri, Kiayias, Miller ve Zindros (KMZ) tarafından yaratılan, çalışma belgelerinin kanıtlarını içeren yeni bir protokolle destekleyecek.
KMZ sidechains protokolü, fonların CSL’den herhangi CCL’ye veya protokolü kullanan herhangi bir blockchaine güvenli bir şekilde geçmesini sağlar.
Belli düzenleyici uygunlukları olan kayıt defterleri, KMZ blockchainlerini kullanarak özel kalması gereken verileri paylaşmak zorunda kalmadan CSL ile etkileşime geçebilecek.
Daedalus Cüzdan
Daedalus, Cardano ekibi tarafından oluşturulan açık kaynaklı bir cüzdan. Bu cüzdan Cardano ile yakından bağlantılı olsa da, ekip genel işlevselliğini büyük ölçüde artırmayı planlıyor.
Daedalus’un sonunda, desteklenen para birimleri arasında serbestçe değiş tokuş yapabileceğiniz çok bir cüzdan olması planlanıyor. Cüzdan, öncelikle Bitcoin ve Ethereum Classic ile ağını genişletmeye başlayacak.
Bu cüzdan ayrıca, Daedalus topluluğu tarafından oluşturulan uygulamaları içeren bir uygulama mağazası da içerecek.
Daedalus şu anda sadece web üzerinde mevcut ancak yakında iOS ve Android’de de sunulacak.
Ouroboros Proof-of-Stake
Cardano, bir Proof-of-work (PoW) fikir birliği algoritması kullanmak yerine, defterin durumuyla ilgili fikir birliğine varmak için Ouroboros Proof-of-Stake(PoS) algoritmasını kullanıyor.
Bu protokolde, liderler blockchainde yeni bloklar üretir ve işlemleri doğrular. Cardano ADA cinleri olan herkes, bir slot lideri olabilir. “Follow the Satoshi” algoritması tuttuğunuz bir coni seçtiğinde, bir slot lideri haline gelebilir ve ağa yeni bloklar yayınlayabilirsiniz.
Sistem otomatik olarak bu işlemi yapar, bu nedenle her bir işlemi manuel olarak doğrulama konusunda endişelenmenize gerek yoktur.
Şu an dolaşımda neredeyse 26 milyar ADA coin var ve Cardano ekibi, şimdiye kadar yaratılacak azami 45 milyar coin olacağını belirtti.
Cardano fees
ADA transfer ücretleri değişir ve aşağıdaki denklemle belirlenir:
transfer fee = a + b * boyutu.
a = şu anda 0.155381 ADA’ya eşit olan bir sabit
b = sürekli şu anda 0.000043946 ADA / bayta eşit
size = İşlemin bayt cinsinden boyutu
Bu etkili bir şekilde, ödeyeceğiniz minimum işlem ücretinin 0.155381 ADA olması ve işlem boyutunun her bayt artışı ile birlikte 0.000043946 ADA artacağı anlamına gelir.
İşlem ücretleri, bir havuzda toplanır ve uygun slot leaderlar arasında dağıtılır.
Biraz da Cardano geçmişine bakalım…
Cardano’yu geliştirmek için üç organizasyon birlikte çalışıyor:
- Cardano Foundation
- Input Output Hong Kong (IOHK)
- Emurgo
IOHK’nin CEO’su Charles Hoskinson, -daha önce Ethereum’un CEO’suydu- aktif olarak Cardano ile ilgileniyor.
Akıllı bir sözleşme platformu olan Cardano, benzer kripto projeleri ile yarışıyor – özellikle de Ethereum ile. Cardano, EOS, Lisk, NEO ve NEM gibi akıllı sözleşme geliştirmeye odaklanan yeni projelerle de rekabet halinde.
Ekip, hakemli araştırma ve yüksek düzeyde güvenli kodlama uygulamaları yoluyla ölçeklendirilebilirliğe odaklanarak bu yarışta kendilerini öne çıkarmaya çalışmaktalar.
Cardano trading
Cardano’nun Eylül 2015’ten Ocak 2017’ye kadar uzanan uzun bir ICO’su var ve Cardano ADA coin Ekim ayında açık pazarda işlem görmeye başladı.
Fiyat, Kasım ayının sonuna kadar 3 gün içinde 0,33 TL’den- 0,0000,000345 BTC’den -0,14 TL’ye (0,0000142 BTC) yükseldikten sonra nispeten istikrarlı kaldı. Yine de bu,% 360’lık bir artış!
O zamandan bu yana, ADA, 0,12 ile 0,14 dolar arasında tutarlı bir şekilde değişim gösteriyor.
ADA coin nispeten kısa bir süredir piyasada, bu nedenle fiyat hareketlerinin ne olacağını tahmin etmek zor. Son gelişmelerin nedeni, ADA’nın listelendiği borsaların yanı sıra Cardano yol haritasının yayımlanmasından kaynaklanıyor gibi görünüyor.
ADA nereden alınır
ADA‘yı yalnızca birkaç büyük exchange platformundan satın alabilirsiniz. Bittrex ve Binance, borsaların en yüksek ADA işlem hacmine sahip olup, Bitcoin ve Ethereum ile bir ticaret çifti olarak coin teklif etmektedir.
Bu iki platformdan birinde ADA satın almak için önce başka bir platformda Bitcoin veya Ethereum satın almanız ve devretmeniz gerekecektir. GDAX ve Gemini bu işlemi başlatmak için iyi seçimlerdir.
ADA, yakında Japonya‘daki bir ATM makineleri ağı aracılığıyla satın alınabilir hale gelecek. Henüz böyle bir ATM mevcut olmasa da, yıl içerisinde 25 adet teklif verilecek!
ADA exchange platformlarının tam bir listesine Cardano’nun web sitesinde bulabilirsiniz.
ADA coinleri nerede saklayacağız?
Şu anda ADA’nızı saklayabileceğiniz tek bir cüzdan var – resmi Daedalus cüzdanı. Bu cüzdan şu anda yalnızca Mac ve Windows’da (üzgünüm Linux kullanıcıları) mevcuttur, ancak Android ve iOS’daki bir cep cüzdanının yakında çıkacağı tahmin edilmektedir.
Cardano’nun Daedalus üzerinde çalışan 8 kişilik bir ekibi var.
Ledger, ürünlerine ADA desteği sağlamak için bir üçüncü tarafla birlikte çalışıyor, ancak henüz tamamlanma tarihini açıklanmadı.
Sonuç Olarak…
Cardano, kripto endüstrisinde çok sayıda sorunu çözmeyi hedefleyen iddialı bir proje. DAO ve son Parity cüzdan fiyaskosu aracılığıyla Ethereum’un potansiyel güvenlik kusurlarını gördükten sonra, Cardano’nun kod incelemesine ve gözden geçirilmiş güvenlik önlemlerine odaklandığını görmek sevindirici.
Projenin kapsamının pek çok olasılığı barındırması proje için öldürücü olabilir. Bununla birlikte, başkan yardımcısı Charles Hoskinson, ekibin bu büyüklükte bir projeyi gerçekleştirebileceğine dair güveni oldukça sağlam.
Görsel Kaynak: Google
