Piyasaya sürülmesinden bu yana geçen 6 yılı aşkın süredir, dünyanın en büyük akıllı sözleşme uyumlu Katman 1 (L1) blok zinciri olan Ethereum, sürekli olarak ölçeklenebilirlik sorunlarıyla karşı karşıya kaldı. Mevcut işlem süreleri ve gaz ücretleri, Ethereum’u blok zinciri oyunları gibi birçok kullanım durumu için tamamen uygunsuz hale getiriyor.
Bu sebepten ötürü bir ölçeklendirme çözümüne duyulan ihtiyaç ortada, ancak bu çözüm merkezsiz olmalı ve L1 güvenlik seviyesini düşürmemeli. Sharding, yan zincirler, parachainler ve hashgraph’lar gibi potansiyel çözümlerin tümü, bir şekilde L1 ölçeklenebilirliğini çözmeyi amaçlarken, Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, son zamanlarda ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek için belirli bir L1 ölçekleme çözümünü savunuyor. Ethereum: L2.
Katman 2’ye Giriş
Katman 2, öncelikle Ethereum gibi Katman 1 blok zincirlerinde ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmeyi amaçlayan büyüleyici olarak da nitelendirilebilecek bir yaklaşımdır. Katman 2 çözümleri, özünde, Katman 1 blok zincirlerinin üzerine inşa edilmiş ikincil blok zincirleridir. Bu yaklaşımı kullanarak, ağır hizmet hesaplamaları, durum depolaması ve işlemlerin sıralanması Katman 2 blok zincirinde işlenirken, Katman 1 blok zinciri bir güvenlik ve fikir birliği çerçevesi sağlamaya devam eder.
Son zamanlarda, İyimser Toplamalar – Optimistic Rollups ve Sıfır Bilgi Toplamaları – Zero Knowladge Rollups gibi birkaç Katman 2 çözümü muazzam bir büyüme yaşadı.
Bu gelişmeler, Katman 2’nin geleceği hakkında birkaç şeyi netleştirdi:
- İlk olarak, Katman 2’ye yönelik her yaklaşımın hayranları olmasına rağmen, birden fazla Katman 2 yaklaşımı bir arada var kullanılacak.
- İkincisi, birden fazla Katman 2 çözümü aynı anda aynı Katman 1 blok zincirine hizmet edecektir. Örneğin, Ethereum’un üzerine inşa edilmiş birçok Katman 2 blok zinciri olacaktır.
- Üçüncü olarak, Katman 2 çözümleri Bitcoin, Polkadot, Litecoin ve XRP Ledger gibi diğer Katman 1 blok zincirlerine uygulanacaktır. Bu Katman 2 çözümlerinin ele almayı amaçladığı belirli acı noktası, Katman 1’e göre farklılık gösterecektir.
- Son olarak, Katman 2 blok zincirlerinin, ölçekleme çözümlerinin değerini korumak için varlıkların, verilerin ve hatta komutların doğrudan bir Katman 2 blok zincirinden başka bir Katman 2 blok zincirine aktarılmasına izin vermesi gerekecektir.
Dünyanın önde gelen merkezsiz blok zinciri birlikte çalışabilirlik çözümü olarak, Katman 2’den Katman 2’ye köprüler olasılığı Wanchain için özellikle ilgi çekicidir. Bu nedenle, Wanchain ekibi, yeni bir yenilikçi L2L2 köprüleme çözümünün geliştirildiğini ve şu anda testin son aşamalarına girmekte olduğunu açıkladı ve çok blok zinciri dünyasındaki çok önemli bir sorunu bu şekilde çözmeyi amaçlıyor.
L2L2: Katman 2’den Katman 2’ye doğrudan köprüler
L2L2 doğrudan köprüsünün avantajları, her iki Katman 2 blok zincirinin de yüksek işlem hacmi ve nispeten düşük gaz ücretleri sergilemesi nedeniyle açıktır. Özellikle Wanchain’in yeni L2L2 doğrudan köprüleri şu şekilde tasarlanmıştır:
Verimli ve kullanıcı dostu
Bir Katman 2 blok zincirinden başka bir Katman 2 blok zincirine varlık transferlerinin Katman 1 blok zincirinden geçmesi gerekmez. Bu, varlık transferlerinin verimliliğini büyük ölçüde artırır. Wanchain’in L2L2 doğrudan köprüleri, ilk etapta Katman 2 çözümlerinin oluşturulmasını gerektiren Katman 1 blok zincirlerinin düşük işlem hızı ve yüksek gaz ücretlerinden etkilenmez.
Çok yönlü
Wanchain’in L2L2 doğrudan köprüleri, belirli bir Katman 1 blok zincirinin sınırlamalarına bağlı değildir. Aksine, farklı Katman 2 blok zincirlerini bağlamak için kullanılabilecek hibrit bir çözümdür. Köprüleme için standart bir Kilitle-Mint-Burn-Kilidi Aç veya Likidite Havuzu yaklaşımının kullanımını belirleyen EVM uyumluluğu konusunda katı gereksinimler yoktur. Makalenin devamında bu konuda daha fazla bilgi mevcut.
Merkezsiz
Wanchain’in L2L2 doğrudan köprüleri, köprülerin tamamen merkezsiz ve izinsiz kalmasını sağlamak için Wanchain’in mevcut Storeman Group mimarisinden yararlanır. Wanchain’in Storeman Grubu’nun, varlıkları aktarırken tek noktadan arıza riskini etkin bir şekilde ortadan kaldıran güvenli çok taraflı bilgi işlem kullanımı gibi yenilikleri L2L2 köprülerinde mevcuttur.
L2L2 kullanım senaryoları ve avantajları
Wanchain’in L2L2 köprüleri çok sayıda kullanım senaryosu sağlar. Örneğin, MakerDao gibi bir sabit para projesi hem Arbitrum hem de Polygon üzerinde $DAI tokena sahip olabilir. Bir kullanıcı L2L2 köprüsü kullanarak $DAI‘lerini Ethereum Layer 1’den geçmeden ve yüksek gas ücretleri ödemeden ve yavaş işlem işleme hızlarından muzdarip olmadan Arbitrum’dan Polygon’a taşıyabilir.
$USDT ve $USDC gibi diğer sabit paraların tümü L2L2 doğrudan köprülerinden faydalanacaktır.
Şu senaryoyu hayal edin: Arbitrum’da $USDT‘ye sahipsiniz, ancak Polygon’da değilsiniz. Polygon’da yeni ve sıcak bir NFT müzayedesi yapılıyor ve bir tane satın almaya karar verdiniz. L2L2 köprüsü olmadan, önce $USDT‘nizi Arbitrum Layer 2 blok zincirinden Ethereum Layer 1 blok zincirine köprülemeniz gerekir. Bu işlem ücrete tabi olacak ve zaman alacaktır. Daha sonra $USDT‘nizi Ethereum Layer 1 blok zincirinden Polygon Layer 2 blok zincirine bağlamanız gerekecektir. Bu daha da fazla ücrete neden olacak ve daha fazla zaman alacaktır. USDT‘nizi Polygon’a taşıdığınız zaman, yüzlerce dolar gaz harcamış olabilirsiniz. Daha da kötüsü, muhtemelen istediğiniz NFT artık mevcut değil.
Katman 2’den Katman 1’den Katman 2’ye olan bu sıkıcı akış size zaman ve paraya mal olmakla kalmadı, aynı zamanda ilk başta istediğiniz NFT’yi bile satın alamadınız!
Ayrıca, harcanmamış USDT‘nizi Arbitrum’a geri götürmek için daha fazla ücret ödersiniz. Bir Katman 2 blok zincirinden diğerine geçerken Katman 1 blok zincirinden geçme ihtiyacı, kendi kendini geçersiz kılar ve Katman 2 çözümlerinin vaat ettiği gelişmiş ölçeklenebilirliği tamamen baltalar. Doğrudan L2L2 köprülerine duyulan ihtiyaç belirlenirken, teknik tasarım soruları devam ediyor.
Doğrudan bir L2L2 köprüsü inşa etmek nasıl olur?
L2L2 teknik tasarım
Wanchain Ar-Ge ekibi L2L2 doğrudan köprüsünü tasarlarken hibrit bir yaklaşım benimsedi. Aktarıcı, güvenli çok taraflı bilgi işlem, atomik takaslar, oracle nodeları ve doğrudan çapraz zincir komut yürütme dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere birçok yerleşik varlık aktarım mekanizmasından ilham aldılar. Sonuç olarak, üç uygulanabilir teknik çözüm ortaya çıktı:
- Kilit-Nane-Yak-Kilit Açma (LMBU)
- Likidite Havuzu
- Çapraz Zincir İşlevi
LMBU, blockchain endüstrisinin en popüler çapraz zincir köprülerinin çoğunda kullanılan iyi bilinen bir varlık transfer mekanizmasıdır. L2L2 doğrudan köprüler için üç ana akıllı sözleşme grubu dağıtılır.
Birincisi, kaynak Katman 2 blok zincirinde konuşlandırılır ve kaynak varlıkları yönetir.
İkincisi, hedef Katman 2 blok zincirine yerleştirilir ve hedef varlıkları yönetir.
Üçüncüsü, bir yönetim blok zincirinde konuşlandırılır ve L2L2 köprü düğümleriyle ilgili konuları ele alır.
Bir kullanıcı bir L2L2 işlemi başlattığında, hedef Katman 2 blok zincirini ve hedef adresi belirtir. Kaynak Katman 2 blok zinciri akıllı sözleşmeleri daha sonra kaynak belirteçleri kilitler ve bir LOCK yayını yapar. L2L2 köprü düğümleri, LOCK yayınını görür ve hedef Katman 2 blok zinciri akıllı sözleşmelerine, hedef Katman 2 blok zincirinde aynı token değerini basması talimatını verir.
Bu, varlıkların kaynak Katman 2 blok zincirinden hedef Katman 2 blok zincirine doğrudan aktarılmasıyla sonuçlanır: Bir başka deyişle doğrudan Katman 2’den Katman 2’ye işlem!
Varlıkları hedef Katman 2 blok zincirinden kaynak Katman 2 blok zincirine geri getirmek için kullanıcı bir REDEEM işlemi gönderir. Hedef Katman 2 blok zinciri akıllı sözleşmeleri daha sonra belirteçleri hedef Katman 2 blok zincirinde yakar ve bir BURN yayını yapar. L2L2 köprü düğümleri BURN olayını görür ve kaynak Katman 2 blok zinciri akıllı sözleşmelerine kaynak belirteçlerin kilidini açması talimatını verir.
L2L2 köprüsü, tüm hisse varlıklarını teminat olarak düğümler ve gizli anlaşmayı önlemek için güvenli çok taraflı bilgi işlem kullanır. Bu yaklaşım, heterojen Katman 1 blok zincirleri arasındaki çapraz zincir işlemlerini yöneten Wanchain’in Storeman Grubu tarafından kullanılan yaklaşıma benzer.
Likidite Havuzu
Bu varlık aktarım mekanizması, güvenli çok taraflı bilgi işlem ve likiditeyi birleştirir. Bir L2L2 köprüsünün her iki tarafındaki likidite havuzlarının etrafına inşa edilmiştir. Varlıkları kilitlemek ve basmak yerine, kaynak varlık, hedef Katman 2 blok zincirindeki bir likidite havuzu hedef adrese aynı token değerini serbest bırakmadan önce, kaynak Katman 2 blok zincirindeki bir likidite havuzuna gönderilir.
Her iki Katman 2 blok zincirindeki likidite havuzları, varlıkların güvenliğini ve maksimum ademi merkeziyetçiliği sağlamak için güvenli çok taraflı bilgi işlem kullanan L2L2 köprü düğümleri tarafından kontrol edilir. Daha da önemlisi, bu yaklaşımı kullanarak varlık transferleri basit ve verimlidir.
Bu yaklaşımla ilgili en büyük zorluk, sürekli olarak yeterince sağlam likidite havuzları sağlama ihtiyacıdır. Bu sorunu çözmenin olası bir yöntemi, dinamik bir çapraz zincir maliyet modeli uygulamaktır. Katman 2A’daki likidite havuzu azalırsa, bir varlığı Katman 2A’dan Katman 2B’ye taşımanın işlem maliyeti artar. Benzer şekilde, Katman 2A’daki likidite havuzu artarsa, Katman 2A’dan Katman 2B’ye yapılan bir işlemin maliyeti azalır.
Çapraz Zincir İşlev Çağrısı
Bu varlık aktarım mekanizması, her iki Katman 2 blok zincirine dağıtılan eşleşen akıllı sözleşmeleri kullanır. Kaynak Katman 2 blok zincirindeki akıllı sözleşmeler, hedef Katman 2 blok zincirindeki akıllı sözleşmelerdeki işlevleri çağırabilir. Bir L2L2 işlemi başlatıldığında, kaynak akıllı sözleşmeler kaynak varlığı kilitler ve ardından hedef adrese aynı token değerini basmak için hedef Katman 2 blok zincirindeki akıllı sözleşmelerdeki mint işlevini çağırır.
İlk bakışta, bu yaklaşım basit görünüyor. Ancak, ayrıntıları bu makalenin kapsamı dışında olan bir çapraz zincir işlev çağrısı çerçevesi gerektirir. Çapraz zincir işlev çağrısı çerçeveleri ve bunların altında yatan teknoloji gelecekteki makalelerde tanıtılacaktır.
Katmanlı bir yaklaşım: Wanchain’in merkezi olmayan çapraz zincir mimarisi
Wanchain, merkezsiz çapraz zincir köprüler oluşturma konusunda kanıtlanmış bir sicile sahiptir. Şimdiye kadar odak, öncelikle Katman 1 blok zincirlerini diğer Katman 1 blok zincirlerine bağlamaktı. Wanchain’in çapraz zincir altyapısını L2L2 köprülerini içerecek şekilde genişleterek, kullanıcılar, geliştiriciler ve ekosistem bir bütün olarak Katman 2 blok zincirlerinin benzersiz avantajlarından yararlanır.
L2L2 köprüsünün her iki ucu da yüksek işlem hacmine ve nispeten düşük gaz ücretlerine sahip olduğundan, Katman 1 blok zincirleriyle mümkün olmayan çapraz zincir uygulamaları artık mümkün.
Aşağıdaki şema, L2L2 köprüsü de dahil olmak üzere Wanchain’in çapraz zincir altyapısına genel bir bakış gösterir.
Aşağıdan yukarıya:
- Alt katman, Wanchain’in Bitcoin, Ethereum, Wanchain, Binance Smart Chain, Litecoin, XRP Ledger, Moonriver ve Avalanche gibi merkezsiz çapraz zincir köprüleriyle birbirine bağlanan tüm Katman 1 blok zincirlerini içerir.
- Dikey bağlayıcılar, Arbitrum, Polygon ve Optimistic gibi Katman 2 çözüm sağlayıcıları tarafından oluşturulan Katman 1 ila Katman 2 köprüleridir.
- Orta katman, Wanchain’in çeşitli Katman 2 çözümlerini birbirine bağlayan L2L2 doğrudan köprüleridir.
- Üst katman, Katman 2 blok zincirlerinde oluşturulan veya barındırılan tüm belirteçleri, uygulamaları ve diğer DeFi projelerini içerir.
Wanchain’in L2L2 köprülerinin önemi, uygulanabilir Katman 2 çözümlerinin sayısıyla birlikte artıyor. L2L2 köprüleri, aşağıdaki nedenlerle çapraz zincir birlikte çalışabilirliğinin geleceğinde önemli bir rol oynamak zorundadır:
- Tek bir Katman 2 çözümü olmayacak. Birçok Katman 2 çözümü birlikte var olacaktır. Birlikte çalışabilirlik eksikliğinin Katman 1 blok zincirlerinin benimsenmesini sınırlandırması gibi, Katman 2 blok zincirlerinin de gelişmek için merkezi olmayan çapraz zincir köprülerine ihtiyacı olacaktır.
- Farklı Katman 2 blok zincirlerinde birden fazla varlık ve DeFi uygulaması bulunacaktır. Bu, verileri ve varlıkları bir Katman 2 blok zincirinden diğerine aktarma ihtiyacı yaratır.
- Kullanıcılar varlıklarını Katman 2 blok zincirlerinde tutmak isteyeceklerdir. Bunun nedeni, Katman 2 blok zincirlerinin mümkün kıldığı ölçeklenebilirlik geliştirmeleridir. Ethereum gibi Katman 1 blok zincirlerinin daha yüksek gaz ücretleri ve daha yavaş işlem hacmi, varlıkları bir Katman 2 blok zincirinden bir Katman 1 blok zincirine taşımak için caydırıcı bir etki yaratır.
Not: Bu makale Wanchain Medium hesabından Wanchain Türkiye ekibi tarafından çevrilmiştir.
