Kripto para dünyasında yatırımcılar birbirleri arasında oldukça basit ve hızlı bir şekilde para transferi gerçekleştirebilmektedirler. Ancak her transfer işlemi sanıldığı kadar kolay olmamaktadır. Özellikle ICO süreçlerine katılım gibi çok fazla kişinin katılımının sağlandığı ve milyonlarca dolar para toplanan proje yatırımlarında zamanlama ya da kota gibi önemli etkenler söz konusu olmakta ve transfer işlemi için oldukça fazla parametre devreye girmektedir. Akıllı Kontratlar gibi yapılar bu gibi durumlar için geliştirilmiştir.
Akıllı kontratların amacı sadece transfer işlemlerini kolaylaştırmak değil, aynı zamanda gerçek bir sözleşmede geçen şartları da programlayıp hiçbir müdahaleye gerek kalmadan sözleşmelerin kendi kendine (otonom) gerçekleşmesini sağlamaktadır. Böyle bir sistemde sözleşmelerde belirtilen şartların sağlanması ile gerekli aksiyonlar kendiliğinden gerçekleşir.
Yani akıllı sözleşmeleri programlanabilir protokol olarak değerlendirebiliriz.
Akıllı Kontratların Tarihçesi
Bu fikir ilk olarak 1994’te bilgisayar bilimcisi ve kriptograf Nick Szabo tarafından açıklandı.
Nick Szabo dönemin teknolojik altyapı yetersizliğinden dolayı sadece akıllı kontratların na prensiplerini tamamlayıp işi sonlandırmak zorunda kaldı. Ancak blockchain teknolojisinin gelişmesi ile birlikte akıllı kontratların kullanım alanları keşfedildi ve özellikle ICO süreçlerinde proje sahiplerinin elini rahatlattı. Öncelikle Bitcoin teknolojisi ile kullanımı denenen akıllı kontratlar bu teknolojide başarılı olamasa da Ethereum ile birlikte yeni bir soluk kazandı ve tam anlamıyla faaliyete geçti.
Akıllı Kontratlar Nasıl Çalışıyor?
Akıllı kontratların ana ilkesi otomat makinalarının çalışma ilkesi ile karşılaştırılabilinir.
Basit bir açıklama ile sadece kendilerine verilen talimatları yerine getirebilecek şekilde tasarlanırlar.
İlk önce varlıklar ve kontrat koşulları kodlanır ve blok zincirinin bir bloğuna yerleştirilir. Bu kontrat platformun dikeyleri yani node’ları arasında birçok kez dağıtılır ve kopyalanır. Tetikleyici gerçekleştikten sonra kontrat koşulları aktif hale gelir. Program kontrat maddelerinin uygulanmasını otomatik olarak kontrol eder.
Bir Akıllı Kontrat Oluşturmak için Nelere İhtiyaç Duyulur
- Kontrat Konusu
- Dijital İmzalar
- Anlaşma Koşulları
- Merkezi Olmayan Bir Platform
Akıllı Kontratların Kullanım Alanları
- Seçimler
Oylama sonuçları Blockchain‘e konularak ve ağın düğümleri arasında dağıtılır. Tüm veriler şifreli ve anonimdir. Bu yöntem, oylama ile herhangi bir manipülasyon olasılığını ortadan kaldırır.
- Lojistik
Tedarik zinciri genellikle uzun ve çok sayıda bağlantı içerir. Her bir bağlantının bir öncekinden bir onay alması, kontratın sonuna kadar elinde olması ve bilgileri daha ayrıntılı olarak göndermesi gerekir. Bu durum çok fazla zaman alır ve verimsizdir. Oysa akıllı bir kontrat ile her katılımcı ilerlemeyi görebilir ve işi zamanında yapabilir. Akıllı kontratlar, kontrat koşullarında şeffaflık sağlar, sahtecilikten korunma. Ayrıca Nesnelerin İnterneti (IOT) entegrasyonu ile gönderilerin takibini sağlayabilir.
Ayrıca yönetim, banka sistemi, sigorta, emlak, IoT ve diğerleri gibi başka olası uygulamalar da vardır.
Akıllı Kontratların Faydaları
Bir akıllı kontrat blockchain teknolojisinin tüm faydalarını kullandığından dolayı güvenlik, standardizasyon, ekonomi ve hız gibi çok önemli alanlarda kolaylık sağlamaktadır.
Akıllı kontratlara örnek vermek gerekirse, herhangi dijital bir varlığın sahipliğini tutan bir blockchain düşünün. Bu bir yazılımın lisansı olabilir. Bu dijital varlığının transferi sırasında bir sözleşme ile ilgili tarafa daha önce anlaşılmış bir ücret transferi gerçekleşebilir. Belirli sayıda bir kullanıcının onayı ile gerçekleşecek bir işlem de akıllı sözleşmelere örnektir. Akıllı sözleşmeler dışardan güvenli kurumlardan alınacak verilere dayalı da çalışabilirler; şu olay gerçekleşirse şuradan şuraya transfer yapılsın gibi. Crowdfunding (kitlesel finansman) için de akıllı sözleşmeler kullanılabilmektedir. Bu sistemde proje için açık bir hesap oluşturulmakta, yatırımcılar bu hesaba para göndermekte ve proje sahibi fikrine dair bir ispat sunana kadar para hesaptan çıkarılmamaktadır. Fikir sahibi belirtilen süre içerisinde fikri için bir ispat oluşturamazsa paralar ilgili hesap geri gönderilir. ICO süreçleri genel olarak bu örnekteki gibi işlemektedir.
 gerçekleşmesini sağlamaktadır.){kind=link}