Eğer cryptocurrency ile ilgilenmişseniz, bunun hakkında bir fikrinizin olmaması mümkün değildir. Ethereum ve Ethereum Classic arasındaki savaş, hem etik hem de ideolojik bir konudur. İkisi arasındaki temel farkı açıklamaya başlamadan ve kendi sonuçlarımızı çizmeden önce, tarihi birazını bilmek bizim için önemlidir.
DAO’nun Oluşumu
Ethereum’un tüm ekosistemi akıllı sözleşmeler temelinde çalışır. Akıllı sözleşmeler, sözleşmenin şartlarını uygulayan ve kolaylaştıran otomatik kurallardır.
DAO’nun (the Decentralized Autonomous Organization) Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon, Ethereum’u sonsuza kadar değiştirecek karmaşık bir akıllı sözleşmedir. Temelde ekosistemde yapılan tümi DAPPS’leri finanse edecek olan, merkezi olmayan bir girişim sermayesi fonu olacaktı.
Çalıştığı yol oldukça basitti. Finanse edilecek DAPPS yönünde söz sahibi olmak isterseniz, belirli miktarda Ether için “DAO Tokens” satın almanız gerekir. DAO tokenleri, resmi olarak DAO sisteminin bir parçası olduğunuzu gösteren göstergelerdi.
Peki, DAPPS nasıl onaylanacak ve inşa edilecek? İlk olarak, Ethereum dünyasında temel olarak bilinen figür olan küratörler tarafından whiteliste alınmaları gerekiyor. Onay belgelerini aldıktan sonra, DAO token sahipleri tarafından oylanacaklar. Teklif eğer oylamada %20 kadar onay alırsa, başlangıç için gereken parayı alırlar.
DAO’nun potansiyeli, sunduğu esneklik, kontrol ve tam şeffaflığın eşi benzeri görülmemiş bir durumdur. Bundan dolayı, pastada paylarına düşeni almak için birçok insan seferber olmuş durumda. Oluşumundan itibaren 28 gün içinde, tam olarak 150 milyon dolar değerinde ether biriktirmeyi başardı!
Ayrıca “Split Function” olarak adlandırılan bir çıkış kapısı oluşturuldu. Bu fonksiyonu kullanarak, yatırım yaptığınız etheri geri alacaksınız ve eğer isterseniz, kendi “Child DAO’unuzu” bile yaratabilirsiniz. Birden fazla DAO tokenları ile bölünebilir ve kendi Child DAO’nuzu oluşturabilir ve teklifleri kabul etmeye başlayabilirsiniz.
Sözleşmede bir şart vardı; ancak DAO’dan ayrıldıktan sonra 28 gün boyunca etherinize harcayabileceksiniz. Bir problem dışında her şey çok güzel ve yolunda görünüyordu. Birçok insan olası boşlukları gördü ve dile getirmeye başladı. DAO yaratıcıları yine de bunun büyük bir sorun olmayacağını söyledi. Yine de o küçük sorun meydana geldi ve Ethereum’u Ethereum ve Ethereum Classic’e bölen büyük fırtınayı yarattı.
DAO Saldırısı
17 Haziran 2016’da, biri DAO’daki bu boşluktan yararlandı ve DAO’nun fonlarının üçte birini hortumladı. Bu miktar yaklaşık 50 milyon dolar. Hacker(lar)ın keşfettiği boşluk, görünüşte oldukça kolaydı.
Bir kişi DAO’dan çıkmak isterse, istek göndererek bunu yapabilir. Ayrıştırma işlevi aşağıdaki iki adımı takip eder:
- Kullanıcıya kendi DAO tokenları karşılığında kendi Etherini geri verir.
- İşlemi deftere kaydetme ve dahili token dengesini günceller.
Peki Hacker ne yaptı, istekte bir tekrarlayıcı fonksiyon yaptılar, böylelikle bölünme işlevi şöyle oldu: - Kullanıcıdan DAO tokenlarını alın ve onlara istenen Ether’i verin.
- İşlemi kaydettirmeden önce, özyinelemeli işlev kodunu geri döndür ve aynı DAO tokenleri için daha fazla Ether aktar.
Bu, 50 milyon dolarlık Ether’in alınmasına ve bir Child DAO’sunda depolanmasına kadar devam etti ve beklediğiniz gibi, pandemonium tüm Ethereum topluluğundan geçti.
Ethereum’un kurucu ortağı Gavin Wood’un da belirttiği gibi, Ethereum’u DAO hacki için suçlamak, bir web sitesi her bozulduğunda “İnternet bozuldu” demek gibidir.
DAO Saldırısı Sonrası
Ethereum DAO olaylarında hiçbir şekilde suçlama kabul etmezken olay, insanların genel olarak kripto para biriminde olan inançlarını paramparça etti. Etherin fiyatı 20 dolardan 13 dolara düştü.
Her ne kadar bilgisayar korsanı yaptığı hackten 50 milyon dolar alsa da, miktar hala Child DAO’daydı ve henüz erişemiyordu. Çünkü DAO akıllı sözleşmesi DAO’dan çıkarılan yatırımcı etherini açıkça açıkladı. 28 günlük içinde erişilebilir olacaktı. Bu düşünceyle, Ethereum topluluğu ve ekibi harekete geçmeye karar verdiler ve üç potansiyel çözüm önerildi:
- Kimse bir şey yapmaz
- Soft Fork
- Hard Fork
Bazı insanlar, herhangi bir değişiklik yapılmasının, etherin kendi doğasının temel felsefesine karşı çıkacağını iddia etmişlerdir. Sonuçta, değişmez olması ve “kod kanunu” olması gerekiyordu.
Bununla birlikte pek çok insan bundan memnun değildi, bu yüzden çoğunluk bir Soft Fork istedi.
Sort Fork nedir?
Bir zincirin güncellenmesi gerektiğinde, bunu yapmanın iki yolu vardır: soft fork veya hard fork. Soft Fork’u, geriye dönük, uyumlu bir yazılım güncelleme olarak düşünün. Peki bu ne anlama geliyor? MS Excel 2015’i dizüstü bilgisayarınızda çalıştırdığınızı ve MS Excel 2005’te oluşturulmuş bir elektronik tablo açmak istediğinizi varsayalım, MS Excel 2015’in geriye dönük olarak uyumlu olması nedeniyle tabloyu açabilirsiniz.
AMA, bir fark olduğunu belirtmek lazım. Daha yeni sürümde kullanabileceğiniz tüm güncellemeler, eski sürümde görünmeyecek. Tekrar MS Excel benzetimine geri dönersek, GIF’leri e-tabloya 2015 sürümünde koymanıza izin veren bir özellik olduğunu varsayalım, bu GIF’leri 2005 sürümünde görmeyeceksiniz. Temel olarak, tüm metni göreceksiniz, ancak GIF’i görmeyeceksiniz.
Bu, Ethereum’un blockchain ile yapmayı planladığı bir soft forka, güncellemek isteyip istemediğinizi, ancak güncellenmiş kullanıcılar ve güncellenmiş olmayan kullanıcıların birbiriyle etkileşimde bulunup bulunmadıklarına bakılmaksızın sizin seçiminizdir. Buradaki düşünce, bilgisayar korsanı tarafından çalınan etherin etrafında hareket etmesine yardımcı olacak bir işlem içeren tüm blokları göz ardı ederek ve ayırarak hacker tarafından çalınan etheri tamamen kilitlemekti.
Bu büyük bir plan gibi gözüküyordu ve Ethereum topluluğunun çoğunluğu içinde yer alıyordu, ama sonra bir sorun ortaya çıktı, bu da tüm toplumu bir başka soruna getirdi. Soft Fork kullanılması “Denial Of Service (Hizmet Reddi)” (DoS) saldırı vektörü ile sonuçlanacaktır.
Tüm madencilik faaliyetleri Ethereum ekosistemindeki “Gas” ile ödüllendirilir. Madencilerin DoS saldırılarına karşı korunmalarının birincil yolu budur. Birinin, zor hesaplamalar gerektiren işlemler ile ağa saldırmaya karar verdiğini varsayalım. Madenciler daha sonra bu hesaplamalara katılabilir ve bunları uygulayabilirler ve başarılı bir şekilde tamamlayamasalar bile, yaptıkları birtakım hesaplamalara eşdeğer bir Gas puanı alırlar. Bu yüzden daha fazla zaman harcayan ve hesaplamayı zorlaştıran daha fazla gas puanı elde edebilir. Bunun sonucunda ise saldırganın bu saldırıları yapmak için çok fazla para harcaması gerekecekti.
Ama soft fork saldırısı uygulandığı an, sistemde bir koşuşturma başlayacaktır. Aslında, saldırgan madencileri kötü bir amaç için kullanabilir. Yüksek bir Gas fiyatı belirleyerek kötü niyetli bir hesaplamayı çözdürebilir.
Bunun anlamı, sofa korkun seçenek olmaktan çıkmasıydı. Geriye olası tek bir seçenek kalıyordu “Hard Fork”.
Peki Hark Fork nedir?
Soft Fork ile Hard fork arasındaki birincil fark, hard forkun geriye doğru uyumlu olmamasıdır. Bir kez kullanıldıktan sonra kesinlikle geri dönüşü yoktur. Blockchain’in yükseltilmiş sürümüne katılmazsanız, yeni güncellemelere erişemez veya yeni sistemin kullanıcıları ile etkileşime giremezsiniz.
Ethereum’daki hard forkun işleyiş biçimi, ana blockchainlerinden belirli bir noktada (bu durumda DAO saldırısından hemen önce) ayrılan bir daldır. Bu noktaya kadar (1,920,000 blok) eski zincir ve yeni zincir aynıdır, ancak hard forkun hemen ardından iki zincir tamamen farklı varlıklara dönüşür. Yeni zincir kısaca “Ethereum” veya “ETH” olarak adlandırıldı.
Bu hard fork, DAO tarafından herkesin aldığı tüm paranın “geri çekilme” işlevini yerine getiren bir geri ödeme akıllı sözleşmesi yoluyla geri ödenmesi için oluşturulmuştur. Bu yüzden her 100 DAO için 1 ETH, DAO token verilecektir. Bu öneri toplulukta büyük tartışmalara neden oldu ve bir bölünme yaşandı. “Anti-Hard Fork” olan insanlar yeni blockchaini değiştirmeyi reddetti ve “Ethereum Classic” veya “ETC” adını taşıyan eski block chainde kalmaya karar verdi.
Ve burası, konuştuğumuz gibi, ETC ve ETH arasındaki savaşa, Ethereum topluluğundaki şiddetli savaşa geldiğimiz yer. Bu savaşın en büyüleyici yanı etik ve ideolojik olması. Bu, Ethereum’un kurucu ortağı Gavin Wood’un “Bitcoin’in doğuşundan beri kripto geçmişindeki en önemli anı” olarak adlandırdığı bir an. Öyleyse her ikisini de ayrıntılı olarak inceleyelim.
Ethereum Classic nedir? Ethereum ve Ethereum Classic
Hard Forka karşı çıkanlar, orijinal zinciri “Ethereum Classic” olarak adlandırmaya karar verdiler. Yazdığı gibi Ethereum Classic, token başına 17.09 $ seviyesinde seyrediyor.
ETC’nin piyasa değeri şu anda 1,5 milyar doların biraz üzerinde ve şu anda dünyadaki en pahalı 5 kriptodan biri.
Peki, insanlar neden eski bir zincirle uğraştılar, ayrıca kurucular Vitalik Buterin ve Gavin Wood dahil olmak üzere tüm ağır Ethereum taşları yeni zincire geçtiler mi? Eh, bunun cevabı biraz daha felsefi. Ethereum ve genel olarak kripto para biriminin ne zaman piyasaya sürüldüğünü görüyorsanız, finansal yolsuzluğa karşı bir duruş sergilemesi gerekiyordu. Blockchain’in değişmez hale getirilmesinin nedeni, sistemin insan kaprislerine karşı dirençli olmasıydı.
Bu nedenle, birçok ETC sempatizanı için,hard fork uygun bir cop-out’tır, eğer tüm zinciri bir tekerlekle değiştirirseniz, o zaman Ethereum’un amacını tamamen ortadan kaldırır. Blockchain’in insan kaprislerinden etkilenebileceğini kanıtlamış oluyorsunuz. Grayscale’in CEO’su Barry Silbert gibi bazı ağır taşlar ETC’nin gerisinde kaldı.
Tüm bu olumlu şeylerin yanı sıra Ethereum Classic(ETC)’de göz ardı edilemeyecek bazı problemler var.
Ethereum Classic ile İlgili Problemler
ETC ile ilgili temel sorun, Ethereum Hard Fork ile geriye dönük uyumsuzluğun olmasıdır. Ethereum topluluğunun tüm ağır taşları zincire geçtiler, bu da ETC’nin bir parçası olan herkesin ETH tarafından yapılan güncellemelere erişemeyeceği anlamına geliyor. Mükemmel örnek ETH’in Proof Of Work’ten (PoW) Proof of Stake (PoS) geçişidir. ETC, yazılımlarını güncellemelerin kullanımına izin vermediğinden bunu uygulayamaz.
Fakat tek sorun bu değil; Birçoğu ETC’nin Ethereum’a karşı bir saldırı olduğunu düşünüyor. Bu ne anlama geliyor? Toplum bölünmüş ve savunmasız olduğunda hard forku yayınladılar, çoğu, anti-Ethereum kampının toplumda kesintiye neden olmak için ETC’yi açıkça desteklediğini söylüyor. Daha da ötesi, David Seaman gibi önde gelen blog yazarları, “Klasik, Ethereum’un halka açık bir şirket olduğu durumlarda, yasadışı olacak şekilde teşvik edilen güvensiz bir zincirdir” dedi.
Ethereum Hard Fork aka ETH
ETH piyasa değeri şu anda 24 milyar dolarlık şaşırtıcı bir seviyededir ve şu anda dünyadaki 2. en pahalı kripto para birimidir.
ETH, yüzeyde göründüğünden çok daha fazlasını temsil eder; Ethereum topluluğu için bir zaferi.Kripto para birimi tarihindeki en kötü hackle karşı karşıya geldikten sonra bir araya gelen ekip, selefinden daha güçlü bir oluşum ortaya çıkardı.
Ancak, daha önce de belirttiğimiz gibi, ETH ile ilgili bir problem var ve Pro-ETC hayranlarına göre bu ideolojik bir durum.
ETH ile ilgili sorunlar
Daha önce de bahsettiğimiz gibi, ETH’nin oluşumu, blockchainin değişmezliği ve “yasa için yasa” fikrine karşı çıkıyor.
Ortaya çıkan bir diğer konu da, insanların gelecekte insan zihniyetine bağlı olarak daha fazla hard fork olmayacağını nereden bileceği idi? Ethereumun farklı versiyonlarını yaratan birden fazla hard fork varsa ne olur? Eger aynı zamanda yüzlerce farklı Ethereum sürümü çalışıyorsa ne olur? Bu, genel olarak onu ve cryptocurrency değerini büyük ölçüde düşürmeyecek mi?
Sonuç
Ethereum, mutlak bir felaketten muhteşem bir geri dönüş yaptı ve insanların tüm beklentilerini de karşılayacak gibi görünüyor. Her şeyden önce, Ethereum’un gerçek gücü kapsamlı olmasıdır. Bu sadece bir para birimi değil; insanların geleceği belirleyecek projeler geliştirebilecekleri bir platformdur. Eğer ademi merkeziyetçilik gerçekten gelecek ise, o zaman Ethereum onun önünde ve merkezinde yer alacaktır.
Şimdi, akıllara bir soru geliyor: ETH ve ETC için bu ne anlama geliyor? ETH, tüm lider geliştiricileri kendi tarafında topladı ve gitgide güçlenmeye doğru ilerliyor. Şimdi EEA’nın desteğiyle, daha iyi olacak. Herhangi bir para biriminin değeri, insanların sahip olduğu güvenden kaynaklanmaktadır ve tüm bu faktörler nedeniyle, ETH’ye olan güven artmaktadır. Bir çok uzman, Bitcoin’in 1000 dolarlık engeli aşmasından beri ETH’nin ilk kripto para birimi olacağını tahmin ediyor.
ETC için maalesef aynı şey söylenemez. Halkın gözünde, ETC her zaman Ethereum ailesinin kara koyunu olacak. Şu an itibariyle ETH, ETC’den yaklaşık 15 kat daha değerli. Ayrıca, ETC’nin dolandırıcılarla dolu olduğu bilinmesi, insanların sahip olduğu güveni azaltıyor. Piyasadan tamamen ortadan kalkacağını mı söylüyoruz peki? Hayır. Çok fazla büyüme potansiyeline sahip olmadığını mı söylüyoruz? Olabilir. Blockchain alanıyla ilgili en güzel şey; Milton Fridman’ın da dediği gibi “özgür seçim”dir…
