Birbirinden tamamen bağımsız iki blok zinciri arasındaki veri transferini sağlayan sistemlere Blockchain Köprüsü denir.
Günümüzde blok zincirlerinin yaşadığı en önemli problem maalesef birbirleri ile konuşamamaları. Öyle ki, tamamen farklı zincirler üzerinde çalışan mükemmel projelerin birbirleri ile veri paylaşımı için merkezi sistemleri tercih etmeleri gerekiyor.
Örneğin devasa bir geliştirici kitlesine sahip olan Ethereum yerine ölçeklenebilirlik problemini daha stabil hale getirmiş EOS ağına taşınmak isteyen projeler, Ethereum‘un kendilerine sağlamış olduğu önemli özellikleri kaybetmek zorunda kalıyor.
Ancak bu problem çözümsüz değil. Birbirinden farklı ağları birbirine belirli akıllı kontratlar yardımı ile bağlayabilir, tamamen farklı altyapılara sahip tokenları farklı ağlara gönderebilirsiniz.
Bunun için genellikle mint-and-burn denilen işlemi gerçekleştirmek için gönderilen tokenların kilitlenmesi ya da yakılması gibi uygulamalar mevcut.
Blockchain Köprülerinin Faydaları Nelerdir?
Belirli dönemlerde blockchain ağları çeşitli sebeplerden ötürü yavaşlayabiliyor, haliyle işlem ücretleri artabiliyor. Örneğin Ethereum ağında crypto kitties patlamasında olduğu gibi bir ağ sıkışması gerçekleşti diyelim, bu sebepten Ethereum ağını kullanan bir dApp bu durumdan oldukça etkilenebilir. Böyle bir anda blockchain köprüleri yardımı ile tokenlar farklı bir zincire gönderilebilir, ve problem çözülene kadar güvenli bölgede kalınabilir. Buradaki en önemli husus, bu işlemin yapılmasına rağmen tokenlar ERC-20 tabanlı olmaya devam edebilecek ve özelliklerini kaybetmeyecektir.
Blockchain köprüleri yardımı ile Ethereum ağındaki yoğunluk giderilebilir, diğer blok zinciri Ethereum kullanıcılarının akımına uğrar ve adoption da denilen ağın kullanımı artmış olur.
Bir blockchain köprüsü için kullanım durumları, Bitcoin (BTC) ve Ether (ETH) ‘nin ölçeklenebilirlik zorlukları göz önüne alındığında, neredeyse imkansız olan satış noktasında anlık ödemeleri içerebilir. Köprüler, casino oyunları gibi kesintisiz bir kullanıcı deneyimi için anında yerleşime ihtiyaç duyan dApp’ler için de yararlı olabilir.
Blockchain Köprülerine Örnek Var Mı?
Şimdiye kadar bazı projeler vaadettikleri köprü geliştirmelerinin bir kısmını tamamladı.
Syscoin-Ethereum arasındaki köprü 2020 sene balında hayata geçirildi. Syscoin ERC-20 tabanlı tokenlara bağımsız bir denetçi tarafından doğrulaması yapılan ve saniyede 60.000’den fazla işlemi işleyebilen sıfır onaylı yönlendirmeli çevrimsel grafik adı verilen anlık yerleşim protokolünü devreye aldı.
Bitcoin blok zincirinde çalışan ikinci katmanlı akıllı sözleşme platformu RSK, bu yılın başlarında RSK token köprüsünü de piyasaya sürdü. RSK köprüsü, varlıkların RSK ve Ethereum arasında seyahat etmesini sağlar ve Bitcoin ile Ethereum arasında birlikte çalışabilirlik sağlar.
Wanchain, birlikte çalışabilirlik alanına giren daha önceki projelerden biriydi. Ocak ayında, ana ağının dördüncü sürümünü piyasaya sürerek, blok zincirler arasında veri ve dijital varlıkların aktarılmasını sağlayan T-Bridge çerçevesini tanıttı.
Blockchain Köprüleri Nasıl Çalışıyor?
Blok zincirlerinin kendileri gibi, köprüler de merkezi olmayan bir spektrumda çalıştırılıyor.
Yukarıda özetlenen köprüler iki kategoriye ayrılır: federe ve güvensiz.
Birleşik bir köprü, özel veya izin verilen bir blok zincirine benzer şekilde çalıştırılır. Proje, birisinin köprü işlemlerini yöneten ve denetleyen federasyonun bir parçası olmaya hak kazanabileceği bir dizi kriter belirler.
Örneğin, Wanchain’de, storemen adı verilen özel düğümler, Ethereum blockchain üzerindeki güvenli çok partili hesaplamayı kullanarak tokenları kilitler. Kilitlenen tokenların eşdeğer miktarı Wanchain’de basılır ve kullanıcı varlıkları tekrar Ethereum’a taşımak istediğinde, Storeman node’larından onay alır. Güvenlik seviyesinin yüksek tutulması amacı ile storeman nodeları bilgilerin sadece belirli kısımlarını bulundurur ve işlem gerekliliğinde bu parçalar birleştirilir.
Güvensiz köprü stilinde ise, merkezi olmayan bir temsilci ağı üzerinden çalışabilir. Birleşik modelden farklı olarak, herkes ağa aracı olarak katılabilir ve aracı işlemlerinin köprü işlemlerinin doğru bir şekilde doğrulandığından emin olmak için teşvik edilir.
Örneğin Syscoin köprüsü, Ether‘i paylaştıran ve süper bloklar halinde gruplanan köprü işlemlerinden ücret alan bir ajan ağı kullanır. Herhangi bir ajan, geçersiz süper bloklar göndererek bir başkasının ağın çıkarları için hareket etmediğine inanırsa, bir zorluk oluşturabilir. Eğer işlem onanırsa, işlemi gerçekleştirmek isteyen hesap gönderenden 3 ETH kazanır. Tersine, eğer meydan okumaları asılsız kabul edilirse, işlemi gerçekleştirmeye çalışan hesap 3 ETH kaybeder.
Blockchain Köprüsünü Kullanan Bir dApp var mı?
Halen faaliyette olan köprüler sadece birkaç aydır şu anki haliyle çalışmaktadır, bu nedenle kullanılma açısından hala ilk günlerinde bulunmaktadırlar. Ancak, köprüler özellikle istikrarlı paralar için çok umut vaat ediyor. Tether (USDT) büyümesine ayak uydurmak için sürekli olarak yeni ağlara açılmak zorunda kaldı. Şirketin baş teknoloji sorumlusu Paolo Ardoino, bu ölçeklendirme çabasına yardımcı olmak için köprü kullanımıyla ilgilendiğini belirtti.
Bu gelişmekte olan alanın göreceli olgunlaşmamışlığı göz önüne alındığında, bazı köprü uygulamalarının da sorun yaşaması kaçınılmazdır. Mayıs ayında, geliştiriciler kodun içinde çalışmaya devam etmeyi imkansız kılan bir hata bulduklarından, tBTC adı verilen güveni en aza indirilmiş bir Bitcoin-Ethereum köprüsünün başlatılmasından iki gün sonra kapatılması gerekti.
Bununla birlikte, mevcut ölçeklenebilirlik ve birlikte çalışabilirlik odağı ile köprülerin geleceğin blok zinciri manzarasının ayrılmaz bir parçasını oluşturacağı kaçınılmaz görünmektedir.
Ayrıca belirtmek gerekir ki merkezsiz dünyanın vazgeçilmezleri olan DEX projeleri için olmazsa olmaz değerlerden birisi bir blockchain köprüsüne sahip olmak. Öyle ki tek bir blok zinciri üzerinden işlem yapmak yerine çok farklı zincirlere destek verip birbirinden tamamen alakasız farklı işlem çiftlerinin alınıp satılabilmesi avantajı merkezsiz borsalara Binance ve KuCoin gibi merkezi borsalar ile savaşabilme açısından büyük cephane sağlayacaktır.
Wanchain bu fırsatı görmüş olacak ki tam da bu iş özelinde halihazırda 2 adet DEX projesine sahip.
