Bilindiği üzere kriptopara piyasaları her geçen gün yeni bir borsa kazanıyor. Öyle ki merkezi ve merkezsiz borsaların birbirleri ile rekabeti akılalmaz boyutlara ulaşmaya başladı. Hacim karşılaştırmaları borsaların kullanıcılarına sunduğu yeni özellikler sayesinde artarken kimi borsalar ise yarışmaya ayak uyduramayıp piyasadan çekilmek durumunda kalıyor. Bilhassa emir tipleri konusundaki geliştirmeler, kullanıcıların borsayı çok daha kolay bir şekilde kullanmasını, çok daha kolay emir koymalarını, hali ile borsanın kullanımını artırıyor.
Siz değerli okurlarımız için kriptopara piyasalarındaki borsalarda var olan emir tiplerini inceledik.
Keyifli okumalar.
Neden Farklı Emir Tiplerine İhtiyacımız Var?
Emir türleri, borsada listelenen coin ya da tokenların satın alınması ya da tam tersi olarak satılması sırasında yatırımcının piyasayı izleyebilme kabiliyeti kazanmasını amaçlar. Öyle ki yatırımcı halihazırda girilen emirleri inceleyerek kendi emirlerini diledikleri şekilde girebilirler.
Kripto para birimleri veya diğer varlıklarla işlem yaparken, bir borsadaki tüm emirler, bir emrin nasıl işleneceğini ve ne zaman yürütüleceğini belirleyen çeşitli türlerden birine düşer. Bunun da ötesinde, emirlere, genellikle yürütme zamanlamasını kontrol etmeyi amaçlayan, parametrelerini artıran özel talimatlar verilebilir.
Nasdaq bir zamanlar bilgisayar bilimi, fizik ve matematik alanlarında yüksek frekanslı ticarette uzmanlaşmış ve mekaniklerine ilginç mantıklar uygulayan doktoralı bireyler tarafından tasarlanmış 136 emir türüne sahipti; ancak, tüm bu emirler sadece temel limit ve piyasa emirlerinin türevleriydi.
Bilgili bir yatırımcı olmak istiyorsanız temel emir türlerini anlamak çok önemlidir. Aşağıda, çeşitli borsalarda bulunabilecek tüm ana türlerin ve yürürlükteki süre talimatlarının bir listesini derledik.
Piyasa Emri (Market Order) Nedir?
Piyasa emri, esasen emir türünün en temel şeklidir ve şu anda mevcut olan en iyi fiyattan bir varlığı satın alma talimatından ibarettir.
Bu tür bir emir, alıcının Bunu şimdi mevcut en iyi fiyattan istiyorum demesidir. Bu, emrin yerine getirileceğini garanti eder, ancak fiyatı ile ilgilenmez. Yeni başlayanlar arasında yaygın olan bu emir türü genellikle en basit olarak kabul edilir ve bir pozisyona hızlı bir şekilde girmek veya çıkmak istediğinizde ve likidite bol olduğunda kullanışlı olabilir.
Piyasa emri veren kullanıcıların alıcı olarak kabul edildiğini bilin çünkü bu emirler anında eşleştirilir ve sonuç olarak emir defterinden likidite alır.
Daha basit bir şekilde, örnek olarak Binance borsasından BTC kullanarak WAN almak istiyorsunuz, ancak fiyata bakmadan 0.36 BTC’lik WAN almak istiyorsunuz. Bu, piyasa emrine bir örnektir.
Limit Emir Nedir?
Bir limit emri, bir yatırımcının almak veya satmak istediği belirli bir fiyat verir ve yalnızca piyasa bu fiyata ulaşırsa uygulanır.
Piyasa emirleri hemen yerine getirilirken, limit emirler genellikle cari piyasa fiyatından daha iyi olan önceden tanımlanmış bir fiyattan gerçekleştirilir.
Örneğin, Bitcoin’in (BTC) düşmek üzere olduğuna inanıyorsunuz. Bir limit emri uygulamak, emir defterine bir emir göndererek, örneğin mevcut piyasa fiyatının 500$ altında bir uygulama fiyatı belirlemenize olanak tanır. Bitcoin bu fiyata düşerse, emir defterinde bulunan limit emri yerine getirilecek ve işlem istediğiniz fiyattan sonuçlanacaktır.
Bu süreç, yatırımcıların limitler belirlemelerine ve risklerini kontrol etmelerine olanak tanır. Bu nedenle, tüccarlar, fiyat sınırlarının belirlendiğini ve istedikleri işlemleri gerçekleştirmek için piyasayı sürekli olarak izlemek zorunda kalmayacaklarını bilme lüksüne sahip olurlar. Limit emirlerin üretici-maker olarak görülmesinin nedeni, emir defterine yerleştirilmeleridir, bu da piyasayı tam anlamıyla yapan şeydir. Piyasa fiyatı limit fiyata ulaştığında bile bir limit emrinin uygulanmama ihtimali olduğu unutulmamalıdır. Bu, belirli bir fiyata çok sayıda limit emri belirlendiğinde gerçekleşebilir ve çoğu durumda bunlar “fiyat-zaman önceliğine” göre karşılanır.
Bu, emirlerin ilk önce fiyata göre sıralandığı ve aynı fiyattaki siparişlerin ilk giren ilk alır-satar esasına göre gerçekleştirildiği anlamına gelir. Bu nedenle, bir emrin fiyatı karşılansa bile, sizden çok sayıda başka sipariş olabilir ve siparişiniz yerine getirilmeden önce fiyat değişebilir.
Stop Emri Nedir?
Stop emirleri, limit emirlerine benzer, ancak küçük farkları vardır. Limit emirlerinin gerçekte emir defterinde olduğu durumlarda, stop emirleri yalnızca önceden tanımlanmış fiyata ulaşıldığında verilir ve piyasa veya limit emirleri ile birlikte kullanılabilir.
Ayrım ince, ancak temel fark, limit emirlerinin zaten emir defterine yerleştirilmiş olması ve herkes tarafından görülebilmesi, ancak koşullar karşılanana kadar durdurma emirlerinin gönderilmemesidir.
Yatırımcılara daha fazla esneklik sağlayabilecek bir piyasa veya limit emri yerleştirmek için ayarlanabilirler. Temel olarak, bir stop piyasa emri Fiyat X’e ulaşırsa, hemen al / sat der. Bu, mutlaka X fiyatını alacağınız anlamına gelmez, ancak bu fiyata ulaşıldığında, en iyi cari fiyattan satın almak için hemen bir piyasa emri verilir. Alternatif olarak, bir stop-limit emri, Fiyat X’e ulaşırsa, Y’den alış / satış emri verin der.
Basit cümlelerle örnek vermek gerekirse, Bitcoin $10.000 dolara ulaşırsa $10.500 dolardan 3 BTC almak için emir girebilirsiniz. Ya da tam tersi olarak satabilirsiniz. Bu durum emrinizin direk emir defterine işlenmeyeceğinden dolayı botlar tarafından farkedilmemenize olanak sağlayacaktır.
Stop Emirleri hakkında daha detaylı bilgi için burayı okuyabilirsiniz.
Ölçekli Emir Tipleri Nelerdir?
Ölçekli emirler, aşamalı olarak satın almak veya satmak için birkaç limit emri kullanır. Bu, piyasa dalgalanmalarının zaman içindeki etkisinin ortalamasının alınmasına yardımcı olabilir ve büyük bir emrin neden olduğu etkiyi hafifletebilir.
Bazen bir yatırımcı, sabit bir fiyattan daha büyük olanın aksine, bir dizi fiyat üzerinden birkaç küçük alım yapmak ister, ki bu durum da piyasada parçalı alım olarak bilinir. Bunu yapmanın birkaç nedeni olabilir ve bunlardan biri dolar-maliyet ortalamasıdır.
Temel olarak yatırımcılar genellikle, yalnızca piyasa istenen yönde hareket ettiğinde gerçekleştirilen işlemlerle alım veya satımlarının ortalamasını alırlarsa alım satımlarından daha iyi değer elde etmeye çalışırlar. Bu, piyasadaki oynaklığı yumuşatma eğilimindedir ve ortalama olarak, yatırımcılar pozisyonları alıp sattıkça daha iyi sonuçlar verebilir.
Diğer bir neden, yüksek alımlar ya da satımlar yapılacağı zaman piyasadaki psikolojik sınırı etkilemeden – bir diğer deyişle duvar çekmeden – işleminizi yapmanızı sağlar. Örneğin 100 BTC’lik bir coin/token satmak istediğinizde bunu tek bir emir şeklinde yerleştirirseniz alıcıları korkutarak alım emirlerini çok daha aşağılara yerleştirmelerine neden olabilirsiniz. Bu durum da elinizdeki coin/tokenların değerini ister istemez düşürür.
Süre Talimatlı Emir Tipleri Nelerdir?
Yürürlükte olan süre talimatları, çalıştırıldıklarında veya iptal edildiklerinde zaman kısıtlamaları koyarak limit emirlerini değiştirebilir.
Bu, bir tüccarın sahip olduğu kontrol derecesini yeniden artırır ve artık istemeyebilecekleri eski bir emri unutma şansını ortadan kaldırır.
Diyelim ki bir yatırımcının emir defterlerinde haftalar öncesinden kalma eski bir emri var, bu artık mevcut koşullara bağlı olarak istenmiyor. Kontrol edilmezse, bu emir yerine getirilebilir ve onu veren kişi için maliyetli bir hata olabilir. Bunu hesaba katmak için yatırımcılar, yerine getirilmeden ne kadar süre aktif kalacaklarını sınırlamak için emirler üzerindeki yürürlükte kalma süresi talimatlarını ayarlayabilirler.
En basit talimat iptal edilene kadar geçerli dir ve basitçe Uygulanana kadar emir defterinin üzerinde bırakın yoksa ben iptal ederim demektir. Çok talimat olmadığından dolayı bu yöntem birçok işlem için varsayılan emir türüdür.
Ayrıca, emir defterine yerleştirilir yerleştirilmez doldurulamazlarsa otomatik olarak iptal edilen hemen veya iptal et emirleri de vardır.
Benzer şekilde, doldur ya da öldür talimatı, deftere yerleştirildikten sonra başka bir emir tarafından tam olarak doldurulmazsa emri iptal edecektir.
Sonra günlük sipariş talimatı var. Bu, işlem gününün sonunda gerçekleştirilmezse emri iptal eder. Daha da fazla esneklik için, yatırımcılar tarih / saate kadar talimatını kullanabilir.
